2 miliony złotych dopłaty do przewozów na trasie Gryfino-Szczecin. Skąd taka kwota?

Do Urzędu Marszałkowskiego wpłynęło pismo zawierające propozycję udzielenia pomocy finansowej dla województwa zachodniopomorskiego, w celu realizacji dodatkowych połączeń kolejowych na linii Gryfino - Szczecin. Samorząd województwa oczekiwał podwyższenia kwoty dofinansowania do 2 milionów złotych.

- Gmina Gryfino otrzymała propozycję, w której nasz udział ustalono na 15 procent deficytu kosztów (tymczasem porozumienie z roku 2017 mówiło w naszym przypadku o 7,75 procent), jednocześnie samorząd województwa zmniejsza się swój udział z 20 procent do 16 procent. Na dodatek przyjęto, że w przypadku Gminy Gryfino województwo zapewni bez udziału gminy 13 par połączeń, zapłacimy za kolejne, a w przypadku porównywalnego Goleniowa "nieodpłatne" są 22 pary połączeń. Mieszkańcy Gryfina płacą za bilety, nie można ich obciążać ponad miarę - komentuje Tomasz Miler, wiceburmistrz Gryfina. - Nasza propozycja, to powrót do zasad współpracy realizowanej w latach 2018 - 2021. Z uwagi na uwzględniany przez nas wzrost kosztów, możemy za dodatkowe połączenia zapłacić dwa razy więcej niż w roku 2021, czyli około 720 tysięcy złotych rocznie. Liczę, że zostanie ona przyjęta, a jak najszybciej rozpoczniemy rzetelne rozmowy o całym systemie utrzymania SKM-ki, bo bez jego wypracowania funkcjonowanie tego kluczowego projektu, stanie pod znakiem zapytania.

Jak tłumaczy Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego linia Szczecin Główny - Gryfino przynosi straty.

- Operator przewozów uzyskuje przychody głównie ze sprzedaży biletów, czy dotacji do ulg ustawowych. W transporcie kolejowym, przy stabilnych potokach pasażerów, przychody pokrywają w granicach 30-35 procent kosztów przewoźnika. Deficyt jest wyrównywany operatorowi przez organizatora przewozów w formie bieżąco wypłacanej rekompensaty. Wynik finansowy przewozów realizowanych na trasie Szczecin Główny - Gryfino w sensie ekonomicznym nie są rentowne i podlegają wyżej opisanym regułom - odpowiada Tomasz Tokarzewski z UMWZ.

Na jakiej podstawie została wyliczona kwota 2 mln złotych jako dofinansowania linii Gryfino-Szczecin? Usłyszeliśmy, że ramy prawne oraz zasady obliczania deficytu operatora przewozów reguluje Rozporządzenie (WE) Nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczące usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego. Jak to wygląda w praktyce?

- Organizator przewozów na podstawie danych ekonomicznych o kosztach i przychodach związanych z wykonywaniem przewozów kolejowych na terenie województwa zachodniopomorskiego w procesie corocznych uzgodnień i negocjacji ustala wysokość szacowanych przychodów oraz poziom zaplanowanych kosztów związanych z realizacją przewozów. Oszacowana wielkość planowanego deficytu jest dzielona na wielkość pracy eksploatacyjnej zaplanowanej w rozkładzie jazdy pociągów. Tak wyznaczana stawka dopłaty do jednego pociągokilometra jest podstawą rozliczeń z operatorem przewozów. W 2023 roku stawka dopłaty do jednego pociągokilometra została ustalona na poziomie 26,0615 zł. Od września 2023 roku w spółce Polregio S.A. wdrożony został program znaczących z punktu widzenia Organizatora podwyżek wynagrodzeń. Jego konsekwencją jest wzrost kosztów działalności Spółki oraz deficytu w prowadzonej działalności. Na podstawie danych uzyskanych od Zarządu Spółki, wysokość stawki dopłaty do jednego pociągokilometra w 2024 roku oszacowana została na poziomie 28,56 zł - tłumaczy Tokarzewski.

- Aktualnie organizator przygotowując się do rozmów dotyczących warunków realizacji rozkładu jazdy pociągów w bieżącym roku, oczekuje od operatora przewozów na szczegółową kalkulację kosztów i przychodów realizacji rocznego rozkładu jazdy pociągów 2023/2024 - dodaje.

Planując rozkład jazdy docelowego pakietu pociągów Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej, województwo kierowało się założeniami studium wykonalności SKM, a podstawą wyliczenia wysokości udziału Partnerów w dofinansowaniu deficytu przewozów aglomeracyjnych jest "Umowa Partnerów o realizacji projektu Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej" z 2017 roku.

Do czasu zakończenia inwestycji infrastrukturalnej na linii 406 do Polic, co ma nastąpić z końcem 2025 roku, z udziału w kosztach SKM wyłączona została Gmina Police oraz części udziału Miasta Szczecina.

- Proponowany od 2024 roku pełny docelowy zakres pracy eksploatacyjnej SKM na kierunku Szczecin Główny - Goleniów, Szczecin Główny - Stargard i Szczecin Główny - Gryfino, przy braku możliwości realizacji przewozów na linii 406 do Polic, stanowiącej blisko 50 procent docelowej pracy eksploatacyjnej, tworzy obecnie wrażenie dwukrotnego wzrostu udziału finansowego w projekcie Miasta Stargard, Gminy Goleniów oraz Miasta Szczecin i Gminy Gryfino. Zostało to przedstawione w piśmie Marszałka Województwa do Partnerów w dniu 30.10.2023 roku - słyszymy od UMWZ. - Wszelkie procentowe proporcje udziału w projekcie Partnerów powrócą do równowagi po uruchomieniu przewozów do Polic po zakończeniu inwestycji na linii 406. Należy zaznaczyć, że w przypadku rezygnacji największego Partnera, tj. Miasta Szczecin, z udziału we wdrożeniu pierwszej fazy projektu SKM, będzie to oznaczało praktycznie porażkę idei uruchomienia kolei metropolitalnej przed 2026 rokiem. Województwo zmuszone będzie do poszukiwań innej formuły współpracy z JST zainteresowanymi rozszerzeniem ilości połączeń ze Szczecinem ponad realizowany standard przewozów wojewódzkich. Zaznaczamy, że nawet w I fazie wdrożenia, 50 proc. długości tras pociągów SKM znajduje się w granicach Miasta Szczecin.

Na jakim obecnie etapie są negocjacje dotyczące uruchomienia dodatkowych pociągów?

- Województwo zachodniopomorskie obecnie przygotowuje informacje, o które zwrócili się partnerzy projektu SKM. Dodatkowe pociągi, na które nie zostały zabezpieczone środki, nie zostały usunięte z rozkładu jazdy pociągów. Wciąż są tam ujęte, a termin ich uruchomienia zależy od woli uzgodnienia przez Partnerów strony finansowej projektu. W terminie kilku dni Województwo rozpocznie stosowny dialog z Partnerami - zapewnia UMWZ.