Zabytkowa wieżyczka meteorologiczna stoi już na promenadzie w Międzyzdrojach. Obiekt powstał w XIX wieku [ZDJĘCIA]

Prace konserwatorskie przeprowadziła Aleksandra Niedziółka na zlecenie Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie.

- Wieżyczka (niem. Wettersaule) to pamiątka przeszłości, posiada wartość historyczną, artystyczną, naukową i sentymentalną - mówi Jadwiga Bober z referatu promocji UM Międzyzdroje.

Jak wynika z dokonanych ustaleń przez WKZ wieżyczka meteorologiczna z Międzyzdrojów jest wyrobem odlewni Eisenwerk Carshutte z Delligsen (Dolna Saksonia) wg. projektu firmy Annoncen-Uhr-Actien-Gesellschaft z Hamburga, na co wskazuje tabliczka zamieszczona na jej cokole. Przypuszczalnie po 1945 r. usunięte zostały z jej wnętrza przyrządy meteorologiczne, a ze zwieńczenia daszku wiatrowskaz z chorągiewką. Także drzwiczki korpusu zostały przerobione, nie było w nich stosownych i oryginalnych zamknięć.

- Wieżyczka niszczała, wystąpiły ubytki w substancji, odpryskująca i łuszcząca się farba, wybijane szyby, kradzież urządzeń, dlatego też należało podjąć szczególne działania w celu powstrzymania jej dalszej dewastacji i degradacji substancji historycznej zabytku ruchomego - tłumaczy Jadwiga Bober.

Jest to jeden z nielicznych zachowanych obiektów w Europie, które powstały miedzy 1884-1885 r. Na Pomorzu Zachodnim prawdopodobnie jest to jedyny zachowany obiekt. Z zapisków historycznych wynika, że identyczny słup był ustawiony w Świnoujściu, ale został zniszczony prawdopodobnie podczas II wojny światowej. Podobna wieżyczka/słup został zachowany w Werdau we wschodnich Niemczech. Tego typu obiekty zazwyczaj stawiane były w uzdrowiskach w pobliżu hoteli: na placach, promenadach, w parkach.

Podobne obiekty można spotkać w Polsce tzw. wieżyczki/słupy/pogodynki meteorologiczne np. pozostały we Wrocławiu, Legnicy, Dusznikach Zdroju, Inowrocławiu czy Trzebnicy.

Nie jest znane pierwotne położenie wieżyczki (pogodowej – stosowano różne nazwy) w Międzyzdrojach. Być może od początku ustawiona była w parku przed Domem Zdrojowym (niem. Kurhaus), na co wskazywać może jej lokalizacja stwierdzona na podstawie widokówek z lat 1920 – 1928. Nie zachowały się jej przedwojenne zdjęcia ani inne dokumenty.

Na najstarszym zdjęciu słup jest w jednym kolorze. Dominująca kolorystyka to szarość, grafit. Najwcześniejsze źródła ikonograficzne przedstawiające słup/wieżyczkę to zdjęcia z lat 50., kiedy to wieżyczka znajdowała się w pobliżu wejścia na molo, raz po jednej, raz po drugiej jego stronie. W 1985 r. poważnie uszkodzona została odremontowana przez Zakład Ochrony Środowiska. Wtedy to najprawdopodobniej przemalowano ją na biało z kolorowym dachem, a w międzyczasie zmianie uległa też kolorystyka podstawy cokołu na niebieski.

Wieżyczka składa się z trzech części: cokołu, gabloty, która w przyszłości zostanie wyposażona w urządzenia meteorologiczne i daszku. Na szczytach daszku przedstawione są symbole czterech pór dnia:

• kogut – przedstawiony z boku, wśród roślinności – przedstawia poranek, budzący się dzień;
• ul z pszczołami - wyplatany z wikliny, stoi między kwiatami i owocami, symbolizuje środek dnia, aktywność i pracę,
• nietoperz z rozwiniętymi skrzydłami na tle nieba z gwiazdami – symbolizuje wieczór,
• sowa siedząca na gałęziach wskazuje, że nastała noc.

W celu przywrócenia formy obiektu została zrekonstruowana róża wiatrów z chorągiewką, na wzór tej z Werdau.

Pracami konserwatorskimi zajęła się firma KOWAL Ltd sp. z o.o. ze Szczecina. Renowację przeprowadziła zgodnie ze wskazówkami i nadzorem konserwatorskim, który nakazał zastosowanie kolorystyki wieżyczki analogicznej do wieżyczki z Werdau – ze złoceniami w partii róży wiatrów.

Wieżyczka meteorologiczna stanowić będzie dodatkową atrakcję turystyczną w Międzyzdrojach, z elementami historii, z wykorzystaniem wartości edukacyjnej i poznawczej w regionie. To ważny element działań zachowania dziedzictwa kulturowego na Pomorzu Zachodnim.

- Dla pasjonatów historii może być doskonałym, fascynującym elementem badań i prac naukowych - uważa Jadwiga Bober. - Dla dzieci edukacją historyczną sięgającą XIX w. Dla starszych może stanowić wartość sentymentalną, a dla wszystkich turystów przebywających na wypoczynku ciekawy zabytkowy obiekt architektoniczny na turystycznej mapie Pomorza Zachodniego.

Prace zostały wykonane w ramach zadania pn. „Wykonanie prac konserwatorskich i restauratorskich przy wieżyczce meteorologicznej w Międzyzdrojach”, na który gmina uzyskała dofinansowanie od Samorządu Województwa Zachodniopomorskiego, w formie dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, lub znajdującym się w gminnej ewidencji zabytków położonym na obszarze województwa zachodniopomorskiego.