Najnowocześniejszy fort z II Wojny Światowej

Nazwa „Fort Anioła” związana jest z jego oryginalnym kształtem, którym nawiązuje do budowli Zamku Świętego Anioła w Rzymie. Autorem nazwy jest Andrzej Wroński, świnoujski historyk, który jako pierwszy propagował udostępnianie świnoujskich fortów do zwiedzania dla turystów.

Fort nie do zdobycia, i to żadną bronią

Fort Anioła zbudowany został w latach 1854 -1858, za czasów panowania króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV. Pierwsze umocnienia zbudowano przeciwko Szwedom i Duńczykom. Obiekt służył jako punkt obserwacyjny i artyleryjski Twierdzy Świnoujście, na którą składał się: Fort Anioła, Fort Gerharda oraz Fort Zachodni. Czwarty z fortów znajdował się na Warszowie, został niestety zniszczony w latach 70.

Fort Anioła to trójkondygnacyjna rotunda i baszta obserwacyjna. W czasie I i II Wojny Światowej parter obsadzały oddziały piechoty z bronią ręczną, a górne piętra wykorzystywane były dla lekkiej artylerii. Co jest interesujące, armaty i amunicję transportowano do góry za pomocą lin przez owalne otwory szybu dawnej windy.

W fasadzie baszty obserwacyjnej znajduje się 50 strzelnic dla broni ręcznej i artylerii.

W okresie 20-lecia międzywojennego, gdy fort przeszedł w ręce Niemców, zamontowano w nim gazoszczelne drzwi i pancerne przykrywy okien, co miało chronić przed ewentualnym atakiem bronią chemiczną.

W XIX wieku Fort Anioła uznawany był za fort nie do zdobycia. Ogrodzony był dwoma głębokimi fosami wodnymi, a na każdym piętrze stacjonowała w pełni uzbrojona artyleria, zwrócona głównie w stronę Bałtyku. Wynikało to z obawy, że wszelkie zagrożenie będzie nadchodzić głównie od morza.

Tajemnicze podziemia zalane betonem

W forcie rzadko kiedy stacjonowała stała załoga, skład pilnujący fortu zazwyczaj wywodził się z pobliskich koszar lub krętów. Fort Anioła służył głównie jako miejsce postoju dla podróżujących wacht i wart.

W czasach II Wojny Światowej budynek został przebudowany i wyposażony we wszystkie dostępne zdobycze techniki, czyli elektryczność, centralne ogrzewanie, radar, radiostacje, telegraf i telefon. Był w tamtym okresie jednym z najbardziej nowoczesnych fortów w Europie. Pełnił wówczas rolę głównego posterunku obserwacji powietrznej dla stacjonujących w nim sił niemieckich.

W forcie oprócz dział znajdywały się także telegrafy, łączność, sterownice operacyjne, wieża obserwacyjna, radar przeciwlotniczy, a nawet stołówka. W czasie II Wojny Światowej obiekt połączono z kolejką wąskotorową z innymi fortyfikacjami Twierdzy Świnoujście.

Po wojnie obiekt został przejęty przez Rosjan, co trwało aż do 1992 roku. Przez ten cały czas Fort Anioła służył rosyjskiemu wojsku, był punktem obserwacji powietrznej i łączności z okrętami floty radzieckiej.

Prawdopodobnie także Rosjanie są odpowiedzialni za przykrycie dolnych kondygnacji fortu betonem, co spowodowało, że do tej pory niezbadane są jego podziemia.

Ważna placówka kulturalna

Obecnie Fort Anioła służy jako obiekt turystyczny. Jedną z udostępnionych dla turystów sal jest Sala Wikingów. Jest to pomieszczenie muzealne, w której wszystkie eksponaty można przymierzać, dotykać i pozować z nimi do zdjęć. Znaczna część znajdujących się w sali przedmiotów to repliki, ale znajdują się także oryginały. Dzięki temu można na własnej skórze doświadczyć, jak ciężki ekwipunek towarzyszył żołnierzom i jak wiele trudu mogła kosztować bitwa.

Sala nawigacji posiada zbiór sprzętu nawigacyjnego z okrętów polskich, radzieckich i byłego NRD. Jest to prywatny zbiór jednego z mieszkańców Świnoujścia przekazany na rzecz Fortu Anioła. W kolekcji znajdują się eksponaty z lat 1960 - 1990. Można tu obejrzeć barografy - przyrządy do pomiaru i rejestracji ciśnienia atmosferycznego, kompasy magnetyczne, zegary okrętowe, sekstanty nawigacyjne służące do wyznaczania pozycji statku według pomiaru słońca i gwiazd, wiatromierze, kule żyrokompasów, pojemniki na mapy i wiele innych sprzętów okrętowych. W sali tej znajduje się także zbiór banderek z czapek marynarskich, z okrętów różnych państw nadbałtyckich.

Obecnie Fort Anioła pełni funkcję historyczną, turystyczną kulturalną i rozrywkową. Odbywają się tu koncerty muzyczne, wernisaże prac malarskich i fotografii, spotkania poetów, a także pokazy tradycyjnych walk rycerstwa średniowiecznego. Organizowane są też ogniska, grille i imprezy okolicznościowe, a w Sali Konikowej na stałe działa kawiarnia.

Wraz z wybuchem I Wojny Światowej Świnoujście było już mocno ufortyfikowane i przez cały okres trwania wojny nie doszło tu do bombardowań. Twierdza Świnoujście leżała z dala od działań militarnych również w okresie II wojny światowej, wyjątkiem były alianckie naloty, które trwały od 1943 roku. One jednak zniszczyły głownie dzielnice mieszkalne. Największe straty przyszły po roku 1992, gdy Fort Anioła opuścili Rosjanie. Przez kolejne lata obiekt nie miał swojego właściciela. Złomiarze i bezdomni pozabierali wszelkie części metalowe, jakie znajdywały się w forcie. Mimo to, w zewnętrznych filarach fortu zachowały się m. in. stalowe koła do podnoszenia zwodzonego mostu, kamienne remizy artyleryjskie, mały magazyn amunicyjny oraz schron dla kanonierów. Można je oglądać do dziś.

Zobacz także:
77. rocznica wybuchu II wojny światowej. Przed obeliskiem „Bohaterom Września 1939”

• Śmiertelne postrzelenie. Policja wiedziała, że 22-latek ukrywa się
• Pyromagic 2016 w Szczecinie. Fajerwerki, skoki do wody, muzyka i strażacy w akcji
• Kibice z Mierzyna, awantura z Irańczykami... RIO 2016 na zdjęciach naszego fotoreportera
• Karmienie piersią? Mamy ze Stargardu nie mają z tym problemu. "To naturalne!"
• Zabójstwo na Niebuszewie w Szczecinie. Zatrzymany mężczyzna

Gs24.pl